Ayurveda : Ancient Heritage in the Age of Globalisation - page 25

24 อายุรเวท : ภูมิปัญญาโบราณในยุคโลกาภิวัตน์
ความสุข สิ่งใดคือความทุกข์ สิ่งใดคือความเศร้า สิ่ งใดคือชีวิต สิ่งใด
เหมาะสมส�ำหรับชี วิต และสิ่งใดไม่เหมาะสมส�ำหรับชี วิต9” “อายุ” หรือ
“ชีวิต” (ไม่ใช่เฉพาะสุขภาพ) นั้นมีบทบาทหลักในระบบความรู้นี้ ระบบ
นี้มีไว้เพื่อผู้ที่อยากมีชีวิตดังปรารถนา ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น
อายุ/ ชีวิต เป็นการผสมผสานของจิต จิ ตวิญญาณ/จิตส�ำนึก
และร่างกาย สามสิ่งนี้เป็ นเหมือนขาตั้งที่ค�้ำชู ชีวิตไว้ ดั งนั้น ภาวะ
ทุกอย่างของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นภาวะเจ็บป่วย สุข หรื อเศร้า ต่างมีผล
ต่อปัจจัยแห่งความมีตัวตนทั้งสามประการ ซึ่ งก็คือ ร่ างกาย จิตใจ
และวิญญาณ
ร่างกาย คือที่ของโทษะ (สิ่งที่ ใช้ท� ำงาน) ธาตุ (สิ่ งที่เป็ น
โครงสร้าง) และ มละ (การเผาผลาญ)10 โทษะ แปลว่า “สิ่งที่ท�ำให้
ด้อย” ประกอบด้วย 3 สิ่ง คือ วาตะ กพะ และปิตตะ วาตะ มีหน้าที่
ในการเคลื่อนไหว ปิตตะ ในการเปลี่ยนรูป และ กพะ ในการเข้ ากัน
กับความเข้าใจที่กว้างมาก ภาวะสมดุลของทั้งสามสิ่งคือสุขภาพ ส่วน
ภาวะไม่สมดุลของทั้งสามสิ่งคือทุพลภาพ ธาตุ แปลว่า “สิ่งที่คงไว้ซึ่ง
ร่าง” มี อยู่เจ็ ดสิ่ง คือ รสะธาตุ (น�้ ำเหลือง) รักตะธาตุ (เลือด) มางสะ
ธาตุ (กล้ามเนื้อ) เมทะธาตุ (ไขมัน) อัฏฐิธาตุ (กระดูก) มัชชธาตุ
(ไขกระดูก) และ ศุกระธาตุ (สิ่งส�ำหรับการเจริญพันธุ์) มละ แปลว่า
“สิ่งที่ สกปรก” มีสามสิ่ง คื อ สเวทะ (เหงื่อ) มูตร (ปัสสาวะ) และ
ปู รีชา (อุจจาระ) ปัจจั ยทั้งสามนี้มิได้เกี่ยวข้องกั บสรีระต่างๆ เพี ยง
เท่ านั้น แต่ เกี่ยวข้องกับกระบวนการบ�ำรุ งร่างกายที่เกิดขึ้นตลอดเวลา
ในร่ างกายของเราด้วย ปัจจั ยที่ก่อให้เกิดสิ่งนี้ และท�ำหน้าที่ในการ
เผาผลาญคื อไฟแห่งการย่ อยสลาย หรือ อัคนี
จิต เป็นสิ่งที่ ถูกพิ จารณาว่า เชื่อมโยงระหว่างร่างกายและ
9 Charakasamhita, Sutrasthaana. 1. 41
10 Ashtangahridaya. Sutrasthaana. 11.1