ปรัชญาว่าด้วย "หนึ่งดวงจิตวิญญาณในสองร่าง" และพิธีมงคลสมรส "อนันต์การัช" ของชาวไทยซิกข์
The Principle of Sikhism on "One soul in two bodies" and the Wedding Ceremony "Anand Karaj" of the Thai Sikh Community
โดย อภิรัฐ คำวัง
Aphirat Kamwang
ตีพิมพ์ วารสารสังคมศาสตร์ (ฉบับความรัก) คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปีที่ 23 ฉบับที่ 1-2/2554 หน้า 215-252
Journal of Social Sciences Faculty of Social Sciences Chiangmai University, Vol.23 No.1-2/2011 pp.215-252

บทคัดย่อ
พิธี "อนันต์การัช" เป็นพิธีมงคลสมรสของชาวซิกข์โดยปฏิบัติตามหลักศาสนวินัยของศาสนาซิกข์ บุรุษและสตรีชาวซิกข์จะเป็นคู่สมรสที่สมบูรณ์ต้องผ่านพิธีทางศาสนาเท่านั้น ในทางศาสนา การสมรสเป็นการรวมของ "หนึ่งดวงจิตวิญญาณในสองร่าง" โดยบุรุษและสตรีต้องตั้งมั่นอยู่บนความรักที่แท้จริง เนื่องจากการสมรสมีความหมายและคุณค่าอย่างลึกซึ้งต่อชีวิต เมื่อสมรสแล้วไม่สมควรจะหย่าร้าง งานพิธีเน้นความเรียบง่าย การสมรสของชาวซิกข์ไม่จำเป็นต้องมีการหมั้นและปราศจากการหาฤกษ์ยาม

ชุมชนชาวไทยซิกข์ในกรุงเทพมหานคร ในอดีตราวกึ่งศตวรรษนั้น มีการแจ้งข่าวและเชิญญาติมิตรร่วมงานมงคลสมรสโดยอาศัยบุคคลซึ่งเป็นอาชีพรับจ้างเดินสาร หากในห้วงสองทศวรรษที่ผ่านมา การเชิญเปลี่ยนรูปแบบมาเป็นการใช้บัตรเชิญหรือสารเชิญแทน ส่วนใหญ่สั่งทำมาจากอินเดีย สารเชิญส่วนหนึ่งได้รับการออกแบบด้วยศิลปะและรูปแบบที่สวยงามและหรูหรา เนื้อหาทุกอย่างในสารเชิญช่วยทำให้ได้รู้จักขนบธรรมเนียมของการสมรสตามวัฒนธรรมปัญจาบีและอินเดีย

งานมงคลสมรสของชาวไทยซิกข์นิยมจัดงานเลี้ยงทางสังคมในโรงแรมก่อนการจัดพิธีทางศาสนาที่คุรุดวารา (ศาสนสถาน) การจัดงานในช่วงกึ่งศตวรรษที่ผ่านมามีความแตกต่างจากปัจจุบัน โดยเฉพาะเรื่องพิธีหมั้นซึ่งในศาสนาซิกข์ไม่ให้ความสำคัญกับพิธีหมั้น หากในปัจจุบันกลับเป็นที่นิยมจัด โดยรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งในงานทางสังคม เนื่องจากชาวไทยซิกข์ส่วนใหญ่เป็นกลุ่มนักธุรกิจที่มีฐานะ

คำสำคัญ
ศาสนาซิกข์ ชาวซิกข์ ชุมชนชาวไทยซิกข์ พิธีอนันต์การัช/การสมรสในศาสนาซิกข์ บัตรเชิญ วัฒนธรรมปัญจาบี/วัฒนธรรมอินเดีย

Abstract
The "Anand Karaj" ceremony is the wedding ceremony of the Sikhs. The Sikh couple must undergo this ceremony only.InSikhism, marriage follows the principle of "One soul in two bodies". Both husband and wife must possess the real love as the Sikh wedding has a deeply meaning and carries value of life. It is expected that do not divorce. The process of wedding is simple where would be no engagement which can be organized any day or any time.

About half of century ago the Thai Sikh community in Bangkok invited the guests for wedding by sending messengers, the carrier for messengers invitation has changed to buy invitation cards. Most of the cards are ordered from India. Some of cards are designed with the beautiful art, multi-colors and great styles. All details in the cards express both the Punjabi and India cultures.

The weddings of the Thai Sikhs always celebrate for social part at the hotels, before the Sikh ceremony is conducted at Gurdwara (the Sikh temple). The celebration parties in a half of century time have changed a lot. Especially the ring ceremony is not important in the Sikh has become integral part of Sikh wedding. The families like to organize and include in the social part. It is because of the fact that Thai Sikhs are in the business group and have large money to spend.

Keywords
Sikh/Sikhism, Sikhs, Thai Sikh community, Anand Karaj/Marriage in Sikhism, Invitation card, Punjabi culture/India culture

บทความในวารสารสังคมศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

 

ชาวซิกข์ในสยามและล้านนา ว่าด้วยเรื่องประวัติศาสตร์ การตั้งชุมชน ศาสนา และการค้า
Sikhs in Siam and Lanna : History of Settlement, Religion and Trading
โดย อภิรัฐ คำวัง
Aphirat Kamwang
ตีพิมพ์ วารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ (ฉบับประวัติศาสตร์) คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ปีที่ 28 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม - สิงหาคม 2554 หน้า 67-94
Journal of Humanities & Social Sciences, Faculty of Humanities and Social Sciences, Khonkaen University, Vol.28 No.2 May-August 2011 pp.67-94

บทคัดย่อ
ชาวซิกข์ถือเป็นชาวอินเดียกลุ่มใหญ่กลุ่มหนึ่งในสังคมไทย บรรพบุรุษอาศัยอยู่ในดินแดนปัญจาบ (รัฐปัญจาบในอินเดียและปากีสถาน) เดินทางเข้ามาค้าขายในไทยสมัยรัชกาลที่ 5 และได้เริ่มตั้งถิ่นฐานในกรุงเทพมหานคร เชียงใหม่ และจังหวัดต่างๆ

การตั้งถิ่นฐานของชาวซิกข์ในไทยมีลักษณะเด่น 5 ประการ คือ (1) เป็นชุมชนค้าผ้า (2) มีการปฏิบัติศาสนกิจตามหลักศาสนวินัยอย่างเคร่งครัด (3) สามารถปรับตัวเข้ากับสังคมไทยและสังคมท้องถิ่นได้ แต่มีการผสมกลมกลืนกับคนท้องถิ่นน้อย (4) มีน้ำใจและคอยช่วยเหลือแบ่งปันต่อสังคมที่ร่วมอาศัยอยู่ด้วย (5) ใช้ภาษาปัญจาบีในการสื่อสาร

ด้านการค้า มีพัฒนาการจากชาวซิกข์รุ่นแรกๆ ที่เดินเร่ขายผ้าจนสามารถตั้งตัวได้ เป็นเจ้าของกิจการค้าผ้า ในปัจจุบัน ลูกหลานชาวไทยซิกข์ส่วนใหญ่มีการศึกษาที่สูงขึ้นและสนใจที่จะประกอบอาชีพในธุรกิจอื่นๆ ทำให้พอคาดการณ์ได้ว่าอนาคตของชาวไทยซิกข์จะสืบทอดกิจการค้าผ้าจะลดลง

คำสำคัญ
ชาวซิกข์/ชาวไทยซิกข์ ศาสนาซิกข์ อินเดียศึกษา/ภารตะศึกษา ชุมชนไทยอินเดีย การค้าผ้า

Abstract
Thai Sikhs are one of the largest group of the Indian diaspora in Thailand. Their ancestors were from Punjab (Punjab is now in India and Pakistan) and migrated for trade during the region of King Rama V. They settle in Bangkok, Chiangmai and other provinces.

Five outstanding characteristics of Sikh settlement in Thailand are : 1) predominance in the textile community, 2) strict religious practices, 3) successful integration into Thai mainstream and local societies but less mixing with locality, 4) contributions and help for the society and 5) use of Punjabi as medium for intra-community communication.

The textile trade was development from previous generations who started out by hawking. When their business became established they would in their own fabric shops. At present, descendants of the early Sikh traders are well educated and have branched out into other businesses. It is predicted that, in the future, Thai Sikhs will become less involved in the textile business.

Keywords
Sikh/Thai Sikh, Sikhism, indian Studies/Bharat studies, Thai Indian community, textile business

บทความในวารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น